Są naszą wizytówką, informują, ile naprawdę mamy lat, czy o siebie dbamy, jaki wykonujemy zawód, a nawet co dzieje się z naszym zdrowiem. Poświęćmy im więc uwagę, na jaką zasługują. To dłonie zdradziły prawdziwą sytuację Scarlett O’Hary i to, jak przetrwała wojnę secesyjną. Rhett Butler wyczytał z nich biedę, ciężką pracę, walkę o przetrwanie. Nie pomogła nowa szykowna suknia uszyta z aksamitnej zasłony w salonie i kapelusz z piórami koguta zabitego na tę okazję. Skóra zniszczona słońcem i pracą na roli, blizny i przebarwienia powiedziały wszystko. Nic dziwnego, że nawet w naszych nowoczesnych czasach wstępna diagnoza z dłoni ma sens. Pewien znany kardiolog z USA, który podaje rękę każdemu pacjentowi, otwarcie mówi, że to nie tylko sposób na skrócenie dystansu, ale także na ocenę stanu zdrowia: kondycja dłoni i paznokci jest jednym z najlepszych okien, które pozwalają zobaczyć, co dzieje się wewnątrz ciała. A może nawet w duszy. Nie bez powodu przecież mówimy, by politykom patrzeć na ręce. Dosłownie. Cztery tysiące receptorów Na dłoniach mieści się niemal 4 tys. receptorów czuciowych. Według medycyny chińskiej to właśnie przez nie przechodzi większość meridianów − kanałów, którymi krąży życiowa energia utrzymująca w równowadze ciało i psyche. Konkretne punkty (refleksy) na dłoniach, stopach i twarzy odpowiadają konkretnym narządom. Właściwie stymulowane mogą pomóc pozbyć się np. bólu głowy. Inaczej mówiąc, masowanie konkretnego refleksu na dłoni to nic innego jak drażnienie receptorów skórnych. Wywołuje to szereg impulsów, które wędrują do centralnego układu nerwowego i są przekazywane do ośrodków regulacji krążenia. Pobudzanie ich powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych danego narządu i poprawę jego ukrwienia, co z kolei działa leczniczo. Tak więc np. masując środek dłoni, pracujemy na takich narządach jak wątroba czy żołądek, a ugniatając nadgarstek, stymulujemy narządy płciowe. Przy infekcji warto odnaleźć miejsce pomiędzy palcem wskazującym a kciukiem, które − naciskane − powoduje zejście się palców. Jeśli naciskanie wywołuje ból, mamy sygnał, że właściwie trafiliśmy. Po naukę zawsze jednak na początku najlepiej wybrać się do dyplomowanego refleksologa. Objawy podobne, diagnozy inne Internet pełen jest nieprawdziwych informacji o tym, co wygląd dłoni mówi nam o zdrowiu. Podchodźmy do nich z dystansem. Zimne dłonie niekoniecznie świadczą o poważnych problemach zdrowotnych. Dermatolog Ewelina Biało-Wójcicka mówi, że na taką przypadłość cierpi co druga młoda zdrowa osoba o szczupłej budowie ciała. U takich osób krążenie krwi jest zawsze nieco słabsze, ale całkowicie w normie. Trzęsące się ręce z kolei nie są wcale pewnym sygnałem choroby Parkinsona. Tej przypadłości towarzyszy także wiele innych charakterystycznych objawów. Najczęstsze przyczyny drżenia to stres i nadużywanie kofeiny. O niczym złym nie świadczy również rumień na wewnętrznej części dłoni. To częste zjawisko u kobiet w ciąży, po prostu objaw innego krążenia, tak charakterystyczny jak pionowe zaciemnienie w obrębie pępka. Białe łożyska paznokci (część pod płytką) nie świadczą o anemii, a szorstka skóra to niekoniecznie objaw alergii. Winne mogą być detergenty i brak ochronnych rękawiczek, ale też niedoczynność tarczycy, np. choroba Hashimoto. Jednak tu jednocześnie muszą występować objawy takie jak: suche włosy ze skłonnością do wypadania, przesuszona skóra, ospałość, stany depresyjne. Objawy bywają więc bardzo mylące. Dr Biało-Wójcicka wskazuje, że nie jest powodem do obaw również częsta przypadłość nastolatków − pogrubione zmiany między paliczkami (segmentami palców). To wynik np. wykręcania palców wykonywanego często dla rozładowaniu stresu, podobnie jak drapanie skórek. Od opuszków do kręgosłupa Są jednak takie objawy, które z pewnością wymagają konsultacji medycznej. Sine opuszki palców zwykle znaczą, że organizm jest słabo dotleniony, co zdarza się w chorobach serca. Drętwienie i mrowienie oraz zaburzenie czucia w trzech pierwszych palcach może świadczyć o zespole cieśni nadgarstka. Dlatego taki objaw wymaga dalszej diagnostyki i leczenia ortopedycznego. Mrowieniem i zaburzeniami czucia w dłoni mogą objawiać się także zmiany w kręgosłupie szyjnym. To z kolei przypadłość występująca u osób pracujących przy komputerze i cierpiących z powodu stresu. Spinają się wtedy mięśnie karku i barków, co pogłębia ucisk szyjnego odcinka kręgosłupa. W takich przypadkach pomocne będą ćwiczenia i rehabilitacja. Jeśli koniuszki palców mają kształt przypominający pałeczkę perkusyjną, podejrzewa się niski poziom tlenu w organizmie. Może to świadczyć o chronicznej chorobie płuc, jak np. mukowiscydoza lub rak. Może też zwiastować chorobę serca. Nie powinno się tego symptomu ignorować. „Kiełbaskowate” palce, czyli wyraźnie grubsze od samej dłoni i sztywne, mogą być objawem reumatoidalnego lub łuszczycowego zapalenia stawów. Dłonie pokryte plamami i zaczerwienione bywają symptomem niewydolności wątroby lub reumatoidalnego zapalenia stawów, ale także łuszczycy. W tej ostatniej konieczny jest jeszcze jeden objaw – łuska, odchodzenie warstw naskórka. W każdym z tych przypadków konieczne są diagnostyka i leczenie. Nadmierne pocenie się dłoni może być spowodowane stresem, lecz także świadczyć o nadczynności tarczycy. Wówczas metabolizm przyspiesza, organizm spala więcej kalorii i generuje więcej ciepła. Gdy wykluczymy problemy zdrowotne, a nic nie przynosi poprawy i pocenie nasila się, warto poradzić się dermatologa. Remedium może okazać się ostrzykiwanie skóry dłoni toksyną botulinową. Problem znika na pół roku. Zniekształcenie stawów i ich opuchlizna, nadmierna tkliwość z towarzyszącym bólem mogą świadczyć o zwyrodnieniowym stanie zapalnym stawów. Tu też konieczna jest konsultacja u specjalisty, który zaproponuje odpowiednie leczenie. Kolor jak sygnał Warto zwracać uwagę także na zmiany kolorystyczne paznokcia. Zaciemnienie pod płytką, wchodzące pod wał paznokcia (nasadę), może być objawem czerniaka (raka skóry). Inne ciemne zmiany kolorystyczne, plamki występujące np. na środku paznokcia czy z boku (ale bez wchodzenia pod wał), zazwyczaj oznaczają wylew krwi po uderzeniu. Dr Biało-Wójcicka tłumaczy, że zwykle jest to wynik mikrourazów, których nie zauważamy, np. podczas pracy z jakimś narzędziem lub − w przypadku paznokci stóp − chodzenia w niewygodnych butach. Zmianę koloru paznokci mogą powodować także pewne leki i schorzenia. Odcień brązowy pojawia się w chorobie Addisona, zaburzeniach pracy układu hormonalnego. W takim przypadku równolegle występują również osłabienie, niskie ciśnienie oraz niezdolność do wysiłku fizycznego. Zielony kolor paznokcia może świadczyć o zakażeniu pałeczką ropy błękitnej, zielonoczarny o zakażeniu grzybicą lub drożdżycą. Ściemnienie koloru paznokci może być spowodowane także leczeniem HIV lekami cytostatycznymi oraz stosowaniem leków antymalarycznych. Odcień niebieski jest alarmujący, bo może świadczyć o zatruciu tlenkiem węgla. Poprzeczne bruzdy na paznokciach, wbrew rozpowszechnionym przekonaniom, nie świadczą o niedoborach witamin czy składników mineralnych w organizmie. Czasem są one efektem zmian wrodzonych, występujących w rodzinie, a czasem wynikiem utrwalonego, np. w dzieciństwie, zachowania, jak dłubanie czy skubanie. Z kolei białe plamki pod płytką to po prostu zaburzenie wzrostu paznokcia, upośledzenie połączenia między łożyskiem a macierzą, np. w wyniku urazu mechanicznego. Rozdwajanie się, łamanie czy kruszenie się paznokci zwykle spowodowane jest przez detergenty, czyli środki myjące, oraz moczenie rąk, a pękanie skóry w okolicy paznokci świadczy o braku pielęgnacji. Ewelina Biało-Wójcicka – lekarz med., specjalista dermatolog wenerolog, ordynator Dermatologii Dorosłych Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie. Pracuje też w poradni dermatologicznej dla dorosłych i dzieci oraz przeprowadza zabiegi z zakresu dermatologii i dermatochirurgii.